Co to jest rekuperacja?
Rekuperacja to metoda wentylacji mechanicznej, która umożliwia odzysk ciepła z powietrza wywiewanego z budynku. Proces ten opiera się na zastosowaniu specjalistycznych urządzeń – rekuperatorów. Dzięki nim możliwe jest odzyskanie ciepła z powietrza, które zazwyczaj byłoby utracone, i wykorzystanie go do ogrzania świeżego powietrza z zewnątrz przed wprowadzeniem go do wnętrza.
System rekuperacji składa się z centrali wentylacyjnej wyposażonej w wymiennik ciepła, przez który przepływają równocześnie strumienie powietrza wywiewanego (zużytego) i nawiewanego (świeżego). Wymiennik pozwala na przekazanie energii cieplnej z cieplejszego powietrza wywiewanego do chłodniejszego powietrza nawiewanego, co pozwala znacząco obniżyć koszty ogrzewania.
Rekuperatory wyposażone są w filtry, które oczyszczają powietrze nawiewane, eliminując zanieczyszczenia takie jak kurz, pyłki czy smog, co jest kluczowe zwłaszcza w obszarach miejskich, ale i nie tylko. Dzięki temu, mieszkańcy mogą cieszyć się nie tylko cieplejszym, ale również czystszym powietrzem wewnątrz pomieszczeń.
Zastosowanie rekuperacji przyczynia się do zwiększenia efektywności energetycznej budynków, a także poprawy jakości powietrza wewnętrznego.
Jak działa rekuperacja?
Rekuperacja umożliwia odzysk ciepła z powietrza wywiewanego z budynku i wykorzystanie go do ogrzewania powietrza nawiewanego. Działa to na zasadzie wymiany ciepła między dwoma strumieniami powietrza, które przepływają przez specjalnie zaprojektowany wymiennik ciepła, przy czym nie mieszają się ze sobą.
Zużyte powietrze, które zgromadziło ciepło z wnętrza budynku, jest przepuszczane przez jedną stronę wymiennika ciepła. Jednocześnie, z zewnątrz pobierane jest świeże powietrze, które przechodzi przez drugą stronę tego samego wymiennika. W wyniku kontaktu tych dwóch strumieni powietrza przez barierę wymiennika, ciepło jest przekazywane od cieplejszego, zużytego powietrza do chłodniejszego, świeżego powietrza, bez bezpośredniego kontaktu między nimi.
Proces ten jest energooszczędny, ponieważ minimalizuje straty ciepła, które normalnie występują przy tradycyjnej wentylacji. Rekuperatory są również wyposażone w filtry, które oczyszczają nawiewane powietrze z zanieczyszczeń takich jak pyły czy alergeny.
Dla kogo jest rekuperacja?
Rekuperacja polecana jest szczególnie dla nowych budynków, gdzie jej instalacja jest najprostsza, ale również może być zastosowana w starszych konstrukcjach po odpowiednich modyfikacjach. System ten jest idealny dla osób cierpiących na alergie, gdyż rekuperatory są wyposażone w filtry, które skutecznie oczyszczają powietrze z alergenów i zanieczyszczeń. Rekuperacja jest korzystna dla osób mieszkających w zanieczyszczonych, miejskich obszarach, gdzie jakość powietrza często pozostawia wiele do życzenia.
Zalety i wady rekuperacji
Zalety
Rekuperacja przynosi wiele korzyści użytkownikom. Dzięki wymiennikowi ciepła, system rekuperacji pozwala na odzyskanie ciepła z powietrza wywiewanego, które zwykle uchodzi na zewnątrz, i wykorzystanie go do ogrzewania świeżego powietrza wprowadzanego do wnętrza. Oznacza to, że rachunki za ogrzewanie mogą być niższe nawet o 15-30%.
Rekuperacja zapewnia także stały dopływ świeżego powietrza, które jest filtrowane przed wprowadzeniem do pomieszczeń, eliminując zanieczyszczenia, smog, alergeny oraz mikroorganizmy. To sprawia, że rekuperacja jest szczególnie wartościowa dla osób cierpiących na alergie lub astmę, a także dla rodzin z małymi dziećmi, zapewniając im zdrowsze warunki w domu.
Domy z rekuperacją charakteryzują się znacząco niższym zapotrzebowaniem energetycznym – konsumpcja energetyczna może spaść z 120 kWh/m² rocznie w tradycyjnych domach do około 50-60 kWh/m² rocznie w domach energooszczędnych, a w budynkach pasywnych nawet do 15 kWh/m² rocznie. Takie obniżenie zużycia energii jest możliwe dzięki minimalizacji strat ciepła.
Dodatkowo, systemy rekuperacji mogą być zintegrowane z systemami „inteligentnego domu”, automatyzując proces wentylacji w zależności od poziomu CO2 i wilgotności, co pozwala na jeszcze lepsze dostosowanie do indywidualnych potrzeb użytkowników. Rekuperacja umożliwia również lepszą izolację akustyczną domu, ograniczając hałasy z zewnątrz, co jest istotne zwłaszcza w gęsto zabudowanych lub hałaśliwych obszarach.
Wady
Rekuperacja, choć oferuje wiele zalet, wiąże się także z pewnymi ograniczeniami. Jednym z potencjalnych problemów jest możliwość przesuszania powietrza wewnątrz pomieszczeń, co może wymagać stosowania nawilżaczy, aby zapewnić komfortowe warunki. Ponadto, koszty eksploatacji systemu rekuperacji mogą być znaczące, włączając w to regularną wymianę filtrów, zużycie energii elektrycznej oraz konieczność przeprowadzania okresowych przeglądów serwisowych. Instalacja rekuperatora jest również zazwyczaj kosztowna, szczególnie w starszych budynkach, gdzie adaptacja systemu wentylacyjnego może być trudna i wymagać dodatkowych prac budowlanych.
Montaż rekuperacji
Planowanie systemu rekuperacji warto rozpocząć już na etapie projektowania domu. Rezygnacja z tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej na rzecz rekuperacji pozwala uniknąć budowy kominów wentylacyjnych, co może przynieść oszczędności rzędu kilku tysięcy złotych. Zaprojektowanie przestrzeni pod instalację rekuperatora i odpowiednie kanały wentylacyjne na tym etapie ułatwi późniejszy montaż.
System rekuperacji składa się z rekuperatora, kanałów nawiewnych, które wprowadzają czyste powietrze do pomieszczeń, oraz wywiewnych, odprowadzających powietrze z kuchni czy łazienek. Wentylatory w systemie kierują przepływ powietrza, zapewniając efektywną wymianę.
Przed instalacją ważne jest, aby odpowiednio dobrać model rekuperatora. Specjalista powinien stworzyć projekt, biorąc pod uwagę wielkość budynku, ilość mieszkańców oraz specyfikę pomieszczeń. Należy wybrać urządzenie o odpowiedniej mocy, aby uniknąć niedostatecznej efektywności i zbyt dużej głośności pracy.
Rekuperator należy umieścić w pomieszczeniu, w którym temperatura nie spada poniżej 5 stopni Celsjusza, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu. Optymalne lokalizacje to na przykład poddasze, pralnia lub garaż. Ważne, aby miejsce to było również dobrze ocieplone i umożliwiało łatwy dostęp do urządzenia w celu serwisowania czy wymiany filtrów.
Ile kosztuje rekuperacja?
Instalacja systemu rekuperacji wiąże się z różnymi kosztami, które zależą od wielu czynników, takich jak rozmiar budynku, rodzaj i funkcjonalność pomieszczeń, a także wybrany model rekuperatora i charakterystyka instalacji. Dokładna wycena jest zawsze indywidualnie dostosowana do specyfiki danego obiektu.
Koszty związane z rekuperacją obejmują zakup samego rekuperatora, którego cena może wynosić od 8 000 do 30 000 zł, w zależności od jego parametrów i wydajności. Nie warto oszczędzać na tym elemencie, gdyż od jego jakości zależy efektywność całego systemu. Kolejne koszty to projektowanie systemu, wybór odpowiedniego rodzaju przewodów wentylacyjnych, ich instalacja oraz uruchomienie całego systemu.
Regularna wymiana filtrów to kolejny niezbędny wydatek, który zapewnia wysoką jakość powietrza wewnątrz budynku. Koszt filtrów jednorazowych to około 50-100 zł, a wielorazowych około 300-350 zł. Rekuperator zużywa również energię elektryczną, co generuje dodatkowe koszty.
Konieczne są także regularne przeglądy serwisowe, które powinny odbywać się co najmniej raz do roku, oraz czyszczenie kanałów wentylacyjnych, mniej więcej co 5-7 lat.
Możliwe jest również doposażenie systemu w dodatkowe urządzenia, jak gruntowny wymiennik ciepła czy zaawansowane systemy filtracji, które podnoszą komfort użytkowania oraz efektywność rekuperacji. Instalacja może być także zintegrowana z systemem zarządzania domem, co zwiększa wygodę i może przynieść dalsze oszczędności.
Dofinansowanie
Program „Czyste Powietrze” oferuje dofinansowanie do instalacji systemów wentylacji z odzyskiem ciepła. Maksymalna kwota wsparcia może wynosić do 16700 zł. Dofinansowanie jest częścią szerokiego planu mającego na celu poprawę jakości powietrza w Polsce przez redukcję emisji szkodliwych substancji.
Podsumowanie
Wentylacja z rekuperacją jest efektywnym rozwiązaniem zarówno dla dużych domów, jak i mniejszych lokali mieszkalnych, chociaż częściej stosuje się ją w domach jednorodzinnych. Przed zdecydowaniem się na montaż takiego systemu, istotne jest, aby dokładnie zrozumieć związane z nim koszty oraz przygotować obiekt pod kątem technicznym. Rekuperacja pozwala na efektywne ogrzewanie wnętrz przy jednoczesnym obniżeniu rachunków za energię i zapewnieniu lepszej jakości powietrza wewnątrz, co czyni ją atrakcyjną opcją dla osób szukających sposobów na zwiększenie komfortu życia oraz oszczędności.
